انواع ستون در ساختمان :
انواع ستون در اسکلت بندی ساختمان دارای انواع مختلفی از نظر عملکرد دارند. ستون یک عضو ساختاری عمودی است که بارهای متمرکز زیادی حمل می‌کند. این بارها از یک سقف، صفحات کف، دال سقفی یا از یک تیر توسط ستون به طبقه یا پی‌ها منتقل می‌شوند.
یک سازه به‌عنوان یک سیستم کامل به قسمت‌های مختلف تقسیم می‌شود که عمدتاً شامل پایه، ستون، تیر و دال است. ستون‌ها اساساً اعضاء عمودی هستند كه کاربرد آنها در جز سازه تا ابر ساختارها هست و نقش مهمی در انتقال بار از بالای سازه به پی‌ها و پایه‌های زیرزمین دارند.
ستون‌ها در اصل اعضای سازه‌ای عمودی سفت و سختی هستند که در درجه اول برای تحمل بارهای فشاری محوری از ستون‌ها و اسلب‌ها طراحی‌شده و سپس آن را از طریق پی به زمین منتقل می‌کنند. همانطورکه در بدن انسان استخوان‌ها و همچنین سیستم انتقال وزن بدن به پائین یعنی به پاها عمل می‌کند، به همان روش بارهای مختلفی که در یک سازه ایجاد می‌شوند توسط ستون به پایه‌ها و پی به خاک منتقل می‌شوند؛ بنابراین، ستون نقش مهمی در مکانیسم انتقال بار دارد و بدون آن سازه‌ای وجود ندارد.
اما هر عضو عمودی ستون نیست. ستون عضوی است که طول آن بیش از ۳ برابر کمترین اندازه مقطع آن است. اگر این معیار رعایت نشود، آن عضو عمودی بند خوانده می‌شود. استحکام یک ستون تا حد زیادی به مقاومت مواد مورداستفاده، هندسه، شکل و اندازه سطح مقطع، طول و موقعیت ستون و بستگی به شرایط پشتیبانی در دو سر دارد. معمولاً ستون‌ها دارای ممان خمشی در مورد یک یا هر دو سطح مقطع خود هستند. در این مقاله، انواع مختلف ستون‌های مورداستفاده در ساخت‌وساز ساختمان موردبحث قرار خواهد گرفت.
انواع ستون‌ها در ساختمان :
بر اساس انواع تقویت
بر اساس انواع بارگیری
بر اساس نسبت نازکی
بر اساس شکل
بر اساس نوع مصالح ساختمانی
بر اساس انواع تقویتی
ستون گره خورده
انواع ستون های تقویتی ساختمانی :
۱.گره‌خورده :
این نوع ستون معمولاً از بتن مسلح ساخته می‌شود. آرماتور طولی در تقویت گره‌ها بافاصله نزدیک به هم محدود می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۹۵٪ از کل ستون‌های ساختمانی از نوع تنگ دار باشند.
۲. مارپیچ :
ستون مارپیچ نیز از بتن مسلح ساخته می‌شود. در این نوع ستون، میله‌های طولی در داخل فضا تقویت و به‌طور متوالی به‌صورت مارپیچی محدود می‌شوند. تقویت مارپیچ باعث مهار جانبی و تأخیر در شکست بارمحوری (کرنش پذیری) می‌شود.
۳.ترکیبی :
هنگامی‌که آرماتور طولی به‌صورت قطعه فولادی سازه با یا بدون لوله یا میلگردهای طولی باشد، یک ستون ترکیبی نامیده می‌شود. این نوع ستون دارای استحکام بالا و با مقاطع نسبتاً کوچک‌اند که علاوه بر این عملکرد در برابر آتش مقاومت خوبی نیز به نمایش می‌گذارد.
انواع ستون ها از نظر شکل :
۱. مربعی یا مستطیلی :
این نوع ستون در ساختمان های معمولی استفاده می شود. این نوع از انواع ستون های ساختمان تنها در صورتی که فضا مربعی یا مستطیلی باشد، کاربرد دارند. به این طریق ساخت و قالب گیری ستون های مستطیلی یا مربعی نسبت به ستون های دایره ای بسیار آسان تر است. این امر اساساً به دلیل سادگی کار با قالب بتن و جلوگیری از سقوط بتن هنگام بتن ریزی است. قالب گیری ستون های مستطیلی و مربعی بهتر انجام می شود و همچنین هزینه کمتری در پی دارد. در شکل ۱ نمونه ای از ستون مستطیلی شکل نشان داده شده است.
۲. دایره ای :
ستون هایی هستند که به طور ویژه طراحی می شوند. آن ها غالبا در شمع کوبی و نمای ساختمان ها استفاده می شوند. چرا از این ستون ها در نما استفاده می کنیم؟ از این ستون ها برای حذف لبه ها استفاده می شود. از این ستون ها همچنین در مکان هایی همچون ایوان ها، تراس ها و سالن های کنفرانس مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه دیگر از این ستون ها را می توان در پایه های پل ها بیابید؛ زیرا در آنجا شما نیاز ندارید که آن ها را با چیزی تراز کنید. از دیگر مزیت های ستون های دایره ای جنبه زیبایی آنها است.
۳. نوع L :
این ستون ها غالبا در گوشه های دیوارهای دور تا دوری و مرزی استفاده می شوند و خصوصیاتی مشابه ستون های مستطیلی یا مربعی دارند. این نوع از ستون ها به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.
۴. نوع T :
این نوع از ستون ها در ساخت پل ها و در موارد دیگر بسته به الزامات طراحی استفاده می شوند. این ستون ها هم مشخصاتی مشابه با ستون مستطیلی یا مربعی دارند.
۵. V شکل :
همان طور که از نامش پیداست، این ستون به شکل V است و غالبا در صورتی که فضا ذوزنقه ای باشد مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع ستون نیازمند بتن بیشتری در مقایسه با سایر ستون هاست.
۶.شش ضلعی :
ستون های شش گوشه به طور کلی ستون های تغییر یافته هستند. شش وجه دارند و زیبایی قابل قبولی برای نما ایجاد می کنند. از این ستون ها غالبا در ایوان ها، سالن های اجلاس، سالن سینما و … استفاده می شود.
۷.قوسی :
این نوع از ستون ها هنگامی استفاده می شوند که فضا قوسی شکل است. این نوع زمانی کاربرد دارد که ساخت ستون های مربعی، مستطیلی یا دایره ای ممکن نباشد. این نوع از ستون ها به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند زیرا قالب بندی آن دشوار است.
۸.ستون نوع Y :
این نوع از ستون ها غالبا در ساخت پل ها، روگذرها و … مورد استفاده قرار می گیرند. در شکل ۳، ستون نوع Y یکی از انواع ستون های ساختمان نشان داده شده است.
انواع ستون براساس تحمل بار :
هنگامی که بارهای محوری قائم بر مرکز ثقل سطح مقطع ستون اعمال شده باشند، ستون مد نظر به‌عنوان ستون تحت بار محوری خطاب خواهد شد. ستون تحت بار محوری به ندرت در سازه‌ها استفاده می‌شود، زیرا که بارهای قائم منطبق در مرکز ثقل سطح مقطع ستون عملی نیست. ستون‌های داخلی موجود در ساختمان‌های چند طبقه تحت بارهای متقارن از دال‌های کف از تمامی جهات یک نمونه از ستون تحت بار محوری است.
۱. تحت بار محوری :
هنگامی که بارهای محوری قائم بر مرکز ثقل سطح مقطع ستون اعمال شده باشند، ستون مد نظر به‌عنوان ستون تحت بار محوری خطاب خواهد شد. ستون تحت بار محوری به ندرت در سازه‌ها استفاده می‌شود، زیرا که بارهای قائم منطبق در مرکز ثقل سطح مقطع ستون عملی نیست. ستون‌های داخلی موجود در ساختمان‌های چند طبقه تحت بارهای متقارن از دال‌های کف از تمامی جهات یک نمونه از ستون تحت بار محوری است.
۲. خارج از مرکز تک‌محوری :
هنگامی که بارهای قائم در مرکز ثقل سطح مقطع ستون طبق نباشد بلکه خارج از مرکز بر یکی از محورهای X یا Y سطح مقطع ستون عمل کنند، در این صورت ستون مد نظر تحت عنوان ستون تحت بار خارج از مرکز تک‌محوری خطاب خواهد شد.
۳. خارج از مرکز دو محوری :
هنگامی که بارهای قائم در ستون با مرکز ثقل ستون منطبق نباشد و به عبارتی بر محورهای X و Y اعمال نشده باشد، ستون مد نظر از نوع تحت بار خارج از مرکز دو محوری است.
