مزایده :
مزایده یکی از روش های پیش‌بینی شده در قانون عمومی، به منظور انعقاد پیمان های عمومی بر پایه رقابت می باشد. مزایده به معنی در معرض فروش گذاشتن چیزی به نحوی که خریدار قیمت بیشتر پیشنهاد کرد، به او واگذار میگردد. مزایده نقطه مقابل مناقصه می باشد، در مناقصه، کمترین قیمت ارائه شده ملاک است، مزایده یعنی فروختن به بالاترین و مناسب ترین قیمت انجام میگیرد.
مزایده حقوقی به شیوه ای از فروش تلقی می‌شود که فروش مالی منقول یا غیرمنقول، متعلق به عموم يا متعلق به بخش خصوصی و یا شخصیت حقوقی یا حقیقی را از طریق اجرای احکام حقوقی و شرایطی مطابق قانون به مرحله اجرا می‌رسد.
اهمیت بسزای تشریفات قانونی و رعایت سازوکار حقوقی در خصوص اجرای مزایده نمایان میگردد و در این ساختار نمی گنجند، فاقد ارزش قانونی می‌باشند.
این امری مستلزم امورات فروش کالا و خدمات را به رقابت عمومی می‌گذارند و قرارداد را با برنده مزایده (شخصی که بیشترین بها را پیشنهاد کرده) منعقد می‌سازند.
روش اجرای مزایده :
مزایده زمانی برگزار میگردد که تقاضا برای کالا و خدماتی یا ملک بیش از عرضه آن باشد.
قبل از اجرای مزایده، بها و قیمت پایه مزایده توسط کارشناس رسمی منتخب دادگستری، ارزیابی و تعین میگردد. به‌این‌ترتیب، پیشنهاددهندگان قیمت‌های پیشنهادی خود را بر پایه بهای اولیه بیان کرده و درنهایت مال مورد مزایده به پیشنهادی که بالاترین قیمت را دارد، تعلق میگیرد.
دعوت به مزایده عمومی از طریق چسباندن آگهی در معابر دولتی و عمومی مانند ادارات، خیابان‌ها و کوچه‌ها، توسط کلانتری محل و یا درج آگهی در روزنامه کثیرالانتشار و یا روزنامه رسمی کشور صورت می‌پذیرد.
هر مزایده سه عنصر مزایده گزار، کالا یا خدمات و پیشنهاددهندگان را دارا می‌باشد و در هر معامله به این روش، تلاش مناقصه گزار بر آن است که محصول خود را با بالاترین قیمت به فروش برساند و پیشنهاددهندگان برای به دست آوردن کالا با یکدیگر به رقابت می‌پردازند.
انواع مزایده :
رایج ترین نوع آن به نوعی خاصی از آن‌که به نوع انگلیسی یا استاندارد معروف می‌باشد برمی‌گردد. انواع دیگری از مزایده نیز وجود دارد که عبارتند از :
۱.سربسته یا خصوصی :
این نوع مزایده، مشخصات پیشنهاددهندگان به صورت محرمانه مطرح می شود و پیشنهاد دهندگان نمی‌توانند سایر پیشنهاددهندگان و برنده مزایده را شناسایی کنند. این نوع مزایده ها اصولا زمانی برگزار میگردد که امنیتی باید نام و مشخصات خریدار مخفی گردد. به‌عنوان‌مثال درفروش عتیقه‌جات یا تابلوهای هنری گران‌قیمت.
۲. سرباز یا عمومی :
مزایده سرباز در نقطه مقابل نوع سربسته قرار دارد، هر شخصی قادر به شرکت در آن است و مشخصات پیشنهاددهندگان برای عموم قابل دسترسی می‌باشد.
۳. حضوری :
به این نوع از مزایده حراج می گویند که ساده‌تر و با تشریفات کمتر اجرا میگردد. باید توجه داشت این روش برای موارد مهم و فوری نیست و نمی‌تواند همیشگی باشد.
۴. کتبی :
این روش با تشریفاتی خاص و کتباً انجام می‌پذیرد و در معاملات مهم، مزایده و نتایج آن، همراه با درج و انتشار آگهی و تشکیل کمیسیون، اعلام میگردد.
۵. مبادله ای :
شرکا که شامل تعدادی از خریداران اصلی و حرفه‌ای هستند بر کار مزایده نظارت می‌کنند تا کسی تخلف نکند.
۶. فروش :
به منظور اقلام هنری و کالاهایی به کار می‌رود و تنها یک نوع از آنها وجود دارد.
۷. اولين قيمت مخفی :
در این شیوه تمامی پیشنهادها در لحظه و بدون اعلام عمومی مطرح می‌شود. درواقع پیشنهاد دهندگان از قیمت‌های یکدیگر بی‌اطلاع هستند.
۸.دومين قيمت مخفی :
این شیوه نیز مانند روش قبلی است با این تفاوت که برنده مزایده قیمت پیشنهادی قبل از خود را واریز می‌کند. این روش بدین منظور است که هر پیشنهاددهنده قیمت واقعی خود را بیان کند. علاوه بر موارد ذکرشده انواع دیگری موجود است که به ذکر نام آنها اکتفا می‌کنیم.
کاربردهای مزایده :
مطالبه مهریه از جانب زوجه: در مواردی که زوجه اقدام به اجرای مهریه خود نماید؛ بخش اجرای احکام دادگستری اقدام به توقیف مال زوج و در صورت عدم پرداخت مهریه از جانب زوج؛ مراحل برگزاری و وصول مهریه زوجه را در دستور کار قرار می‌دهد.
ورشکستگی شرکت: در مواردی که شرکت اعلام ورشکستگی نماید و توان پرداخت دیون و اجرای تعهداتش را نداشته باشد؛ مدیر تصفیه با تنظیم فهرستی از اموال و دارایی‌های شرکت، نسبت به برگزاری و فروش این اموال بر اساس تشریفات قانونی اقدام می‌نماید.
پرونده‌های کیفری: ماده‌ی ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری و قانون نحوه‌ی اجرای محکومیت مالی؛ در موارد پرداخت حقوق شاکی یا جزای نقدی می توان از آن استفاده کرد.
اموال فرسوده ادارات و سازمان های دولتی: یکی دیگر از کاربردهای آن؛ در خصوص فروش اموال، تجهیزات و ماشین آلات ادارات و سازمان‌ها می‌باشد.
ابطال در مزایده به چه معناست :
مزایده یک فرآیند قانونی می باشد که با استفاده از قوانین و ضوابط مشخصی پیروی می کند. در صورتی که مزایده، دارای نقص قانونی بوده و شرایط و ضوابط آن به صورت کامل و مطابق قانون انجام نگرفته باشد؛ موضوع ابطال مزایده مطرح می‌شود.
اشخاصی به عالت شکایات مالی، اقدام به توقیف اموال محکوم علیه را می‌نمایند و دادگاه رای به وصول مطالبات این اشخاص از محل این اموال را می‌دهد؛ فرایند قانونی انجام مزایده انجام می‌شود. چنان چه در فرایند برگزاری مزایده، نقص و اشکالی وجود داشته باشد؛ اشخاص می‌توانند با طرح دعوی ابطال مزایده، مطالبه عملیات اجرایی ابطال مزایده را داشته باشند.
ابطال در موضوع ؛ بحثی فنی و تخصصی است و توصیه می‌شود در این خصوص از حقوقدانان و وکلای متخصص و متعهد استفاده نمایید و یا اینکه از مشاوره حقوقی آنها بهره مند شوید.
