نصب و اجرای آسانسور
برای ساخت نصب هر آسانسور قطعاً در ابتدای امر، برنامه ریزی و سازماندهی مراحل طراحی و آنالیز اهمیت بسیار زیادی دارد. نصابان آسانسور باید همیشه این مورد را مد نظر داشته باشند تا هم از نظر زمانی و هم از نظر اجرایی دچار مشکل نشوند.
مرحله اول:
تهیه نقشه، جانمایی، ابعاد کابین و طرفیت:
۱-تهیه نقشه :
اگر ساختمان در حال احداث باشد و دسترسی دقیق به ابعاد مورد نیاز چاهک میسر نیست، نقشه‌های زیر لازم است. به عبارتی دیگر قبل از اجرای کامل محل آسانسور و مشخص شدن محل عبور تاسیسات، استفاده از نقشه های اجرایی کمک زیادی به طراحی و زمانبندی مناسب ساخت و نصب آسانسور می‌کند.
۱-پلان تیپ طبقات شامل پارکینگ – زیر زمین – همکف و طبقات در محل نصب آسانسور
۲-مقطع از چاهک آسانسور با ذکر اندازه‌های کامل از کف چاله آسانسور تا زیر سقف موتورخانه
۳-پلان پشت بام ساختمان در محدوده چاهک آسانسور به منظور بررسی تأسیسات و تجهیزات احتمالی موجود در اطراف چاهک
۲-جانمایی آسانسور :
در ساختمان‌هایی که نیاز به آسانسور دارند، مهندس که طراحی معماری و فضاهای را برعهده دارد، باید از تعداد اسانسور، نوع و ظرفیت آسانسورهای ساختمان در مراحل اولیه طراحی اطلاعات کافی داشته باشد. جانمایی آسانسورها برعهده مهندس معمار است که با توجه به اطلاعات ذکر شده انجام می‌شود. پیش بینی تمهیدات متناسب با شرایط اقلیمی نیز بر عهده طراح معماری است.
مرحله دوم:
آماده سازی کف چاله آسانسور
جهت نصب آسانسور ارتفاع مورد نیاز از کف چاهک تا سطح تمام شده اولین توقف آسانسور حداقل باید ۱۵۰ سانتیمتر باشد.(به عنوان مثال کد ارتفاعی محل چاهک آسانسور تا کف تمام شده پارکینگ که شروع حرکت آسانسور از این کد ارتفاعی خواهد بود). این حداقل ارتفاع به منظور اجرای سکوهای ضربه گیر و محل جان پناه است.
ضربه گیر وسیله‌ای ارتجاعی است که برای جلوگیری از برخورد کنترل نشده کابین یا وزنه تعادل به کف چاهک تعبیه می‌شود. این وسیله لازم است طوری طراحی و انتخاب شود که بخشی از انرژی جنبشی کابین را مستهلک کند.
ضربه گیرها در پایین ترین حد مسیر حرکت کابین و وزنه تعادل قرار می‌گیرند. این ضربه گیرها یا ستون های نشیمنگاه باید به گونه‌ای در کف چاهک نصب یا اجرا شوند که پس از برخورد کابین یا وزنه تعادل به آنها و فشرده شدن کامل، فضای خالی جانپناه به نحوی باقی بماند که بتوان مکعبی به ابعاد ۶۰×۵۰×۱۰۰ سانتیمتر را در آن جای داد. جانپناه محلی است که به هنگام تعمیرات مانع از سقوط کامل آسانسور به کف چاله می‌شود.
جهت اجرای سکوهای ضربه گیر دو راهکار وجود دارد. این سازه هم می‌تواند بتنی باشد و هم فلزی. برای اجرای سکوهای بتنی باید ریشه‌های انتظار در هنگام میلگرد گذاری کف چاله در نظر گرفته شود. و برای اجرای سکوی فلزی صفحات فلزی با ابعاد و اندازه مشخص شده در نقشه ها را باید در کف چاله جایگذاری کرد.
مرحله سوم :
عملیات آهن کشی ( سازه فلزی) چاه آسانسور :
آهن کشی عبارت است از سازه فلزی چاه آسانسور برای استقرار براکت‌های مورد نیاز ریل‌های کابین آسانسور و ریل های وزنه اجرا می‌شود. آهن کشی بر اساس نقشه طراحی شده توسط فروشنده آسانسور اجرا می‌شود. در آسانسورهای با ابعاد استاندارد، معمولاً در چهار گوشه چاه از نبشی شماره ۸ یا ۱۰ استفاده می‌شود و برای بخش های میانی (کلاف بندی) از ناودانی شماره ۶ یا ۸ استفاده می‌شود. کلاف بندی در تراز طبقه در هر چهار طرف چاه اجرا شده و در میان طبقه در سه طرف چاه اجرا می‌شود.
مراحل اجرای سازه آهن کشی عبارتند از :
۱-تهیه نقشه های اجرایی از آهن کشی چاه آسانسور
۲-تهیه چک لیست آهن آلات و ابزار مورد نیاز
۳-نصب داربست مناسب جهت اجرای آهن کشی
۴-انجام آهن کشی با نظارت نماینده فنی شرکت فروشنده یا دستگاه نظارت ساختمان
۵- ضد زنگ کردن آهن آلات بعد از صدور گواهی انجام کار آهن کشی
مرحله چهارم:
دیوارکشی اطراف چاه :
سه طرف چاه آسانسور باید به وسیله قطعات یا دیوارهای جداکننده از محیط اطراف جدا شود. سطح داخلی این جداکنندها نیز باید به صورت مطلوب اندود کاری و صاف شود. دیوارهای جداکننده از کف تمام شده اولین توقف تا اتاقک موتورخانه بر روی پشت بام اجرا می‌شود.
دیوارکشی با یکی از روش‌های زیر برحسب شرایط ساختمان :
۱-ورق کشی که به تناسب فضا از ورق‌های فلزی یا پانل‌های گچی استفاده می‌شود.
۲-رابیس بندی با استفاده از تورهای فلزی مخصوص و اندود کاری روی آن.
۳-انجام اندود دیوار از طرف داخل چاهک بوسیله سیمان – یا گچ خاک.
سطح داخلی دیواره‌های چاه آسانسور باید با مصالح مناسب و به گونه ای پوشانیده شوند که کمترین خلل و فرج را داشته باشند. در صورت استفاده از اندود گچ باید این سطوح با رنگ مناسب نیز پوشانیده شوند. اندود ماسه سیمان لیسه‌ای نیازی به رنگ آمیزی ندارد.
روشنایی چاه آسانسور باید مناسب باشد. برای این منظور لازم است دو عدد چراغ در فاصله نیم متر از بالاترین و پایین ترین نقطه چاه اجرا شود و مابقی چراغ ها با فواصل حداکثر ۷ متر اجرا شوند. این چراغ ها اغلب از نوع چراغ های تونلی با حفاظ مناسب هستند و قابلیت روشن و خاموش شدن از محل موتور خانه را دارند.
مرحله پنجم:
ایجاد موتورخانه :
اتاق موتورخانه آسانسور یا اتاقک آسانسور بر حسب ابعاد و نقشه اجرایی فروشنده اجرا می‌شود و رعایت ابعاد و اندازه‌های زیر در آن الزامی است.
حداقل فضای باز در جلوی تابلوهای کنترل آسانسور۷۰ سانتی متر باشد.
حداقل معبر برای عبور از کنار تجهیزات ثابت ۴۰ سانتی متر باشد.
حداقل معبر برای عبور از کنار تجهیزات در حال چرخش ۴۰ سانتی متر باشد.
حداقل ارتفاع موتور خانه در نواحی تردد و دسترسی ۲ متر باشد.
فاصله کف تمام شده آخرین توقف تا زیر سقف اتاق موتورخانه نباید کمتر از ۶ متر باشد.
الزامات اجرایی :
اتاق موتورخانه باید دربی با عرض ورودی حداقل ۹۰ سانتی متر و ارتفاع آن ۲ متر باشد. این درب باید به سمت بیرون موتورخانه باز شود و داری قفلی باشد که از داخل با دست و از بیرون با کلید باز شود.
موتورخانه آسانسور باید دارای پنجره جهت تهویه باشد.
فضای موتورخانه همیشه باید دمای مناسب داشته باشد (بین ۵ الی ۴۰ درجه سانتیگراد) برای این منظور، برای فصول گرم از تهویه و هواکش و در فصول سرد از بخاری برقی استفاده خواهد شد.
اگر دو آسانسورهمجوار باشند باید دریچه ای با ابعاد حداقل ۸۰×۱۰۰ سانتیمتر در سقف موتورخانه (بالای فضای مقابل درب ورودی آسانسور در طبقه آخر) تعبیه شود.
برای جلوگیری سقوط اجسام خارجی به داخل چاه باید لبه هایی به ارتفاع ۵۰ میلیمتر در اطراف کلیه سوراخ‌های باز کف موتورخانه ایجاد شود. برای این منظور می‌توان این سوراخ ها را با استفاده از لوله‌های پی وی سی ایجاد کرد و ارتفاع این لوله ها را بیشتر از سقف موتورخانه در نظر گرفت، پس از اتمام عملیات نصب و راه اندازی آسانسور به هر اندازه که لازم باشد از باقیمانده لوله ها را بریده و ارتفاع ۵۰ میلیمتری را تامین کرد.
در طبقه آخر که محل استقرار آخرین درب آسانسور است فاصله اورهد (طاق بالای چاله آسانسور) تا کف طبقه آخر حداقل به فاصله‌ای به ارتفاع۳۸۰ سانتیمتر دارد.
مرحله ششم:
دورچینی درب طبقات :
بعد از اتمام نصب ریل و درب و کنترل نهایی عملیات توسط عوامل فنی و تأیید آن باید موارد ذیل انجام شود.
اجرای دیوار چینی دور درب‌ها به وسیله آجر یا بلوک یا پوشش‌های فلزی
پوشش به هر صورتی که انجام می‌شود نبایستی از لبه داخلی درب‌ها در سمت چاهک تجاوز نماید و حداقل باید با لبه چهارچوب درب‌ها همسطح باشد.
مرحله هفتم:
اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق سه فاز
اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق سه فاز از اولویت خاصی برخوردار است و لذا به شرح زیر باید اقدام شود.
۱-نصب کابل برق سه فاز از محل کنتور تا موتورخانه آسانسور
۲-نصب سیم ارت
۳- فاصله کنتور تا محل نصب تابلو برق سه فاز بیش از اندازه‌های استاندارد است باید محاسبه شده در سایز کابل تغییرات لحاظ شود.
۴-در فاصله‌های استاندارد از کابل ۵×۱۶ میلیمتر برای آسانسورهای ۸ و ۱۳ نفره و از کابل ۵×۱۰ میلیمتر جهت آسانسورهای ۴ و ۶ نفره استفاده می‌شود.
تجهیزات که باید در تابلو برق سه فاز :
سه عدد فیوز ۵۰برای آسانسورهای ۸و۱۳ نفره و باری
نصب پریز و فیوز مینیاتوری جهت روشنایی موتورخانه – روشنایی داخل چاهک و فن موتورخانه
تعبیه ترموستات جهت تنظیم دمای موتورخانه و فن
کارهای اجرائی کارفرما هنگام اجرای آسانسور در ساختمان
ضد زنگ آهن کشی
مشخص کردن کدهای معماری طبقات برای نصب صحیح درب ها
دیوارچینی دورتادور چاهک آسانسور (دیوارچینی بالای درب ها پس از نصب درب ها صورت می‌گیرد و دیوار چینی بالای درب ورودی اصلی پس از جایگذاری کابین)
اندود کاری دیوارهای داخلی چاهک و مسدود کردن تمامی منافذ (توصیه می‌شود قبل از جایگذاری کابین صورت گیرد)
اندودکاری آستانه درب ها
نصب قلاب زیر طاق اتاق آسانسور
قالب بندی و آرماتور بندی سکوی موتورخانه
دریافت نقشه سوراخ های سکوی موتورخانه و جایگذاری لوله های مربوط به آن
بتن ریزی سکوی موتورخانه
نصب کابل و جعبه سه فاز در اتاق آسانسور
اجرای چراغ های تونلی و پریز در چاه و ارتینگ
اجرای روشنائی موتور خانه
اجرای هواکش ۴۰در۴۰ داخل موتورخانه
بنائی ته چاهک و اجرای سکوی ته چاه
