بتن پیش ساخته :
بتن پیش ساخته برای اولین بار در آمریکا در سال ۱۸۸۶ میلادی مورد توجه قرار گرفت. سپس در سال۱۹۳۰ توسط یک مهندس فرانسوی به نمایش گذاشتند که اگر فولاد با مقاومت بالا برای پیش تنیده کردن بتن استفاده شود بتن پیش ساخته موفق خواهد بود . این حرکت باعث شد بتن افت تنشی حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع که در اثر انقباض بتن حاصل میشود را تحمل کند .اولین تجربه ی در زمینه متریال پیش ساخته در ایران به حدود ۵۰ سال پیش بر می گردد.
متریال پیش ساخته بتنی یک نوع فرآورده ساختمانی محسوب می گردد که به صورت پیش ساخته تولید می شود. توسط ریخته گری بتن در یک قالب و یا فرم قابل استفاده مجدد است که سپس در یک محیط کنترل شده، به محل پروژه ساختمان منتقل می شود در محل قرار پروژه اجرا و نصب می شود.
بتن استاندارد دارای اشکال خاص محل کار ریخته شده می شود. سنگ های پیش ساخته بدلیل استفاده از سنگ دانه های ریز در مخلوط با متریال پیش ساخته بتنی متفاوت هستند، بنابراین محصول نهایی، ظاهری نزدیک به سنگ ها و صخره های طبیعی دارند.
مزایای متریال پیش ساخته بتنی :
۱.صرفه جویی در وقت و زمان ، از این نظر بتن پیش ساخته برای پروژه ها بسیار اقتصادی تر و همچنین مقرون به صرفه تر است.
۲.عدم امکان اجرا در محل بتن پیش ساخته ، در برخی از پروژه های عظیم مانند پل ها نمی توان قطعات بتن پیش ساخته را در محل نهایی کارگاه اجرا نمود و از این رو بتن پیش ساخته به ما این امکان را میدهد تا در محل خط تولید بتن پیش ساخته ، آن را ساخته و به محل پروژه اجرایی انتقال دهیم.
۳.عدم نیاز به وجود نیروی متخصص در محل اجرای بتن پیش ساخته که اجرای قطعات بتن پیش ساخته در کارخانه انجام شود.
۴.عدم وجود محدودیت فصلی برای اجرای پروژه هایی با بتن پیش ساخته می باشد. همچنین در هوای خیلی سرد و خیلی گرم که امکان بتن ریزی وجود ندارد یا با مشکلات زیادی روبه رو می باشد .بتن پیش ساخته این امکان را فراهم می سازد که در کارگاه آن را ساخته و تولید شود و به محل پروژه انتقال داده شود.
متریال پیش ساخته بتنی در خونه ها به دو دسته تقسیم می شود:
۱.-ساختمان هایی که تیر و ستون در کارخانه ساخته شده و سپس به محل اجرای ساختمان منتقل می شدند و دیوار های جدا کننده در محل اجرا می شوند که برای دیوارهای جدا کننده ی این نوع ساختمان معمولا از دیوارهای گچی یا آجرهای سبک وتوخالی استفاده میشود و سقفها ممکن است پیش ساخته یا بتنی باشند.۲.ساختمان هایی که تمامی قطعات آنها در کارخانه ساخته و در محل مونتاژ می گردد.
انواع پیش ساخته و کاربرد هریک :
۱. قطعات دیوارهای پیش ساخته بتنی و مشبک شامل :
دیوار های larg panel ، تک جداره و دوجداره عايق دار و ساده باربر ، فیسینگ و نما و همچنین ماندگار قلزی مشبک دیواری
۲.قطعات پیش دال یا دال پیش ساخته شامل :
پیش دال ، کوبیاکس ، دال کامل و دال کف
۳. قطعات پیش ساخته سفارشی :
شامل: انواع باکس ، نیوجرسی بریر ، منهول ، سنگ دال و…
۴. دیوار محوطه :
انواع قطعات یک رو ، دو رو و نقش دار شامل: پنل دیواری ، ستون و پی
۵.تولیدات قطعات استاندارد بتن های پیش ساخته :
انواع قطعات یک رو ، دو رو و نقش دار شامل: پنل دیواری ، ستون و فونداسیون
فرآیند تولید قطعات استاندارد متریال پیش ساخته بتنی :
متریال های پیش ساخته بتنی به دلیل دارا بودن یک استاندارد ثابت پیش ساخته به صورت مختلف و اشکال هندسی متفاوتی ساخته می شد و به صورت تجربی شکل های پیش ساخته ها استاندارد شدند مثلا برای پلها تیرها و قوطی شکل مناسب ترین تولیدات بودند برخی از قطعات کف و سقف که در گذشته استفاده می شدند عبارت بودند از : تیر های با مقطع تی شکلی مضاعف ، تی های تک ، ناودانی ها ، دال های تخت تو پر وانواع دیگری از این شکلها میباشد.
بعد از چندین سال ثابت که تی های مضاعف برای دهانه های ۱۰ تا ۲۰ متر بسیار اقتصادی هستند و در تمام فعالیتهای صنعتی به صورت استاندارد در آمدند . تی های مضاعف با عرض ۲۴۰سانتی متر رواج دارند اما با عرضهای ۲۷۰،۳۰۰،۳۶۰ نیز ساخته میشوند ارتفاع این مقاطع۳۰ تا۱۰۰سانتی متر تغییر می کند رایج ترین تی ها عرض ۲۴۰ وارتفاع ۶۰ سانتی متر میباشد.
در ابتدا دال های تو خالی به ضخامتهای ۱۰،۱۵،۲۰ ساخته می شوند اما امروزه معمولا به ضخامت ۲۰ سانتی متر و گاهی به ضخامت ۲۵و۳۰ سانتی متر ساخته میشوند دالها اکثرا با نام ماشین تولید شونده ی آنها شناخته می شوند.
اجرا ساختمان های بتنی پیش ساخته :
سیستم پیش ساخته به دو روش زیر قابل اجرا می باشد:
۱.اجرای ساختمان به روش تیر و ستون یا خطی :
در این شیوه اجرا اجزای تشکیل دهنده سازه در این روش عبارتند از : شناژ ، فونداسیون ، سقف، تیر و ستون می باشد .این قطعات به صورت پیش ساخته بوده و اتصالت این نوع قطعات از نوع تر می باشد . اتصالات قطعات به وسیله اجرای بتن در فاصله بین دو نقطه و با استفاده از میلگرد های از قبل پیش بینی شده در لبه قطعات و میلگرد های اتصال دهنده ای که قبل از بتن ریزی اتصال نصب می شود ، صورت می گیرد .
۲. اجرای به روش دیواری :
تشکیل دهنده سازه ی ساختمان ها شامل فونداسیون نواری، پانل دیواری و سقف به صورت پیش ساخته هستند. اتصالات این روش از نوع پیچ و مهره و در برخی موارد اتصال تر میباشد. کلیه باز شوهای در و پنجره و هر نوع داکت تاسیساتی و حتی محل کلید و پریز و لولههای برق از قبل پیش بینی شده و در کارخانه اجرا میگردد.
اجزای تشکیل دهنده سازه در این روش اجرا شامل پی نواری ، پانل های دیوار و سقف به صورت پیش ساخته هستند علاوه براستفاده از اتصال تر در این نوع روش اجرا از پیچ و مهره نیز هم استفاده می شود. در این روش اجری کلیه بازشوی در و پنجره و هر نوع داکت تاسیساتی و تاسیسات برقی همچون پریز ها ، لوله های برق و محل کلید ها در کارخانه تولید می شود .به صورت کلی از نظر اجرایی، مراحل اصلی ساختمان های پیش ساخته بتنی عبارتند از:
مراحل نصب واجرای متریال پیش ساخته بتنی :
بتن ريزي در كارخانه (پيش ساخته) یکی از روش های نوین ساختمان سازی می باشد. با توجه به ترویج استفاده از قطعات پیش ساخته در سازه های بتنی قصد داریم فرایندهای آماده سازی پیش ساخته را تشریح می نماییم.
مزایای بتن های پیش ساخته :
۱.مقاومت در برابر ضربه و حریق
۲.انتخاب های هنری و زیبایی شناختی نامحدود
۳.بازدهی حرارتی خوب و مناسب در برابر تغییرات آب و هوا
۴.کوتاه شدن زمان ساخت
۵.کاهش مصرف چوب در قالب بندی