تست جوش در صنعت ساختمان

تست جوش چیست ؟

تست جوش کاری در صنعت ساختمان یکی از رشته های پرطرفدار و نسبتا جدید صنعت (نسبت به بقیه رشته ها) بازرسی جوش است. این صنعت در ساختمان سازی با سرعت بسیار زیادی در در حال گسترش می باشد. بازرسی جوش به صورت بازرسی و کنترل کیفیت و کمیت مراحل جوشکاری انجام شده بر روی محصولاتی مانند لوله ، مخزن و انواع ساز ها تعریف میشود. برخی از ویژگی های جوشکاری در حین بازرسی جوش ارزیابی می شوند که برخی به اندازه جوش و بعضی دیگر به وجود ناپیوستگی در جوش مرتبط هستند.

معمولا بازرسی جوش به چند دلیل انجام می شود که مشخص کردن تناسب کیفیت جوش با کاربرد مورد نظر است. به منظور ارزیابی کیفیت جوش، ابتدا باید معیارهایی تعیین کرد که به واسطه آنها بتوانیم ویژگی های جوش را مقایسه کنیم.

نقش جوش کاری در صنعت ساختمان :

تولید قطعات مختلف (مانند تولید مخزن، تولید سازه و …) یکی از هدف های اصلی صنایع مختلف است. در دنیای صنعت روش های مختلفی برای تولید قطعات وجود دارد که به آنها روش های تولید گفته می شود. ماشین کاری، ریخته گری، نورد، جوشکاری و … از جمله روش های مختلف تولیدی مهم صنایع هستند.

یکی از روش های تولیدی که هدف آن اتصال دائمی متریال مختلف به یکدیگر است، جوشکاری می باشد. جوشکاری خود انواع مختلفی دارد و بسیار گسترده است و تقریبا هر ساله روش های جدیدی در جوشکاری با هدف افزایش کیفیت و کاهش هزینه ها و افزایش توانایی جوش، ابداع می گردد.

روش های مختلف جوشکاری با توسعه تکنولوژی های دیگر ارتباط تنگاتنگی دارد به طوری که با پیشرفته شدن صنایع مختلف صنعت جوشکاری نیز دچار دگرگونی های بسیاری شده است.

بازرسی جوش :

از آنجایی که هر روش تولیدی در صنعت نیاز به بازرسی یا کنترل کیفیت دارد، جوشکاری نیز از این قاعده پیروی می کند با این تفاوت که کنترل کیفیت جوش معمولا نیاز به دقت بیشتر داشته و در آن از تست های مختلفی استفاده خواهد شد. زیرا در جوشکاری (به علت حساس بودن این روش) احتمال بوجود آمدن عیوب بسیار بیشتر از سایر روش ها است و نیاز به مراقبت و کنترل ویژه ای خواهد داشت.

البته با روش های جدید و اتوماتیک جوشکاری این ضعف کمتر شده و احتمال بوجود آمدن عیوب بسیار کاهش یافته است ولی به هر حال جوشکاری سنتی (مانند جوش دستی با الکترود روپوش دار)  که هنوز در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد، نیاز فراوانی به مراقبت و کنترل کیفی خواهد داشت.

با پیشرفته شدن و گسترش صنایع جوشکاری، صنعت بازرسی جوش نیز دچار تحول و رشد فراوان شده است و در زمینه های مختلف گسترش بسیار زیادی پیدا نموده است.

بازرسی جوش برای هر محصول بر مبنای دستورالعمل بازرسی یا برنامه بازرسی جوش یا ITP که معمولا توسط واحد تضمین کیفیت یا QA تهیه می گردد انجام می شود.

این ITP بعنوان یکی از دستورالعمل های ساخت یا اجرا مورد استفاده قرار می گیرد، که شامل کلیه مراحل و آزمایشات بازرسی جوش مورد نیاز برای کنترل کیفی محصول می باشد بنابراین کلیه بازرسی های جوش بایستی طبق این دستورالعمل انجام شود.

مراحل بازرسی جوش :

معمولا کنترل کیفیت و بازرسی جوشکاری در سه مرحله بازرسی قبل از جوشکاری و بازرسی حین جوشکاری و بازرسی پس از جوشکاری انجام می گردد.

بازرسی قبل از جوشکاری شامل کنترل آماده سازی لبه متریال برای جوش و به طور کلی کنترل مونتاژ یا FIT-UP می باشد که معمولا پس از این بازرسی و تایید گزارش FIT UP مجوز جوشکاری صادر می گردد و پس از آن مجاز به جوشکاری هستیم.

بازرسی حین جوشکاری به کنترل الزامات حین جوش (مانند دمای جوش، جریان جوش و …) که در دستورالعمل جوشکاری یا  WPS  ذکر شده می پردازد. استفاده از جوشکار تایید صلاحیت شده نیز در این مرحله کنترل می شود.

بازرسی پس از جوشکاری که حجم اصلی فعالیت بازرس جوش را تشکیل می دهد شامل کنترل کمی و کیفی جوش شده و انجام انواع آزمایشات مخرب و غیرمخرب جوش در این مرحله صورت می پذیرد.

انواع تست و بازرسی جوش :

تست جوش مورد استفاده در کنترل کیفیت (QC) جوشکاری معمولا به دو نوع تست مخرب یا DT و تست غیرمخرب NDT دسته بندی می گردد.

تست مخرب جوش :

تست های مخرب جوش یا DT آزمایشاتی هستند که معمولا برای اندازه گیری خواص فیزیکی جوش مانند به دست آورن میزان نقطه تسلیم و شکست، میزان تافنس یا انعطاف پذیری جوش و … استفاده می شوند.

همانگونه که از اسم این نوع آزمایشات مشخص است، قطعه مورد تست دیگر پس از آزمایش قابل استفاده نخواهد بود و این نوع آزمایشات باعث تخریب نمونه آزمایش شده می گردد.

در عملیات جوشکاری معمولا حداقل یکبار هر فرآیند جوش (طبق دستورالعمل جوشکاری یا WPS) با این نوع تست ها مورد آزمایش قرار می گیرد و نتیجه آن طبق گزارش PQR ثبت می شود.

از جمله تست های مخرب که برای کنترل کیفیت جوش استفاده می گردد می توان به تست کشش و تست خمش و تست ضربه اشاره نمود.

کاربرد تست جوش در صنعت ساختمان :

کاربرد آسان و سریع تست جوش مهم ترین مزایای آن محسوب می شود و همچنین قیمت آن مقرون به صرفه می باشد. هدف از این نوع تست، پیدا کردن عیوبی است که در سطح جوش و فلز به وسیله چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند و البته گاهی برای دیدن این عیوب از ابزار بزرگنمایی نیز استفاده می شود.

در بازرسی چشمی، هر برنامه کنترل کیفی باید دارای یک سری آزمایش ها باشد تا بتوان با توجه با آنها، در مورد جوش تصمیم گرفت. در این نوع بازرسی، شدت و نور محیط بسیار اهمیت دارد .برخی از عیوب، در زاویه تابش خاصی قابل مشاهده هستند.